تاریخچه
در دو دهه گذشته ، روند آزادسازی مبنای تحول اساسی به منظور رقابت در بخش های تولیدی و عرضه در صنعت برق بوده است. ایجاد بازارهای برق موضوعات جدیدی از جمله ایجاد و توسعه بازارهای منطقه ایی را به وجود آورده است. به عبارت دیگر ، با توسعه تجارت کالا و خدمات در سطح جهان ، مفاهیم بازار برق به سطحی فراتر از مرزهای یک کشور و ایجاد بازارهای یکپارچه برق در مناطق بزرگتر از یک کشور منتقل می شود. بازار برق منطقه ای اکو نیز بر اساس این چشم انداز بنا شده است و ایده اصلی آن بر پایه ایجاد بازار برق منطقه ای بین کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) است. ایده اولیه این بازار پس از پیشنهاد ایران و دیدار با دبیرکل سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) در سال 2011 شکل گرفت. در این جلسه با همکاری و مشارکت این سازمان و با تمرکز بر کشورهای اکو، این ایده مورد استقبال قرار گرفت
در اجرای توافق نامه ها با اکو ، نخستین جلسه با موضوع بازار برق منطقه ای کشورهای عضو اکو به میزبانی توانیر در 14 تا 15 نوامبر 2013 با حضور نمایندگان ترکیه ، آذربایجان ، افغانستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان ، پاکستان و جمهوری اسلامی ایران در دبیرخانه اکو در تهران برگزار شد. مهمترین توافق نامه های این نشست عبارت بودند از:
- با توجه به تجربه کشورهای ایران و ترکیه در راه اندازی بازار برق ، انجام مطالعات هماهنگی و امکان سنجی برای ایجاد بازار مشترک برق بین دو کشور به عنوان اولین گام در اجرای بازار برق منطقه ای (پروژه آزمایشی).
- پیشنهاد شد که بانک توسعه اسلامی، مطالعات مورد نیاز برای ایجاد بازار برق منطقه ای بین کشورهای اکو را تأمین مالی کند.
در اکتبر سال 2014 ، نخستین نشست دوجانبه ایران و ترکیه با حضور دبیرخانه اکو با موضوع بازار برق منطقه ای اکو در آنکارا برگزار شد. اعضا توافق کردند که بحث ها ، رایزنی ها و تبادل نظر بین نمایندگان ایرانی و ترکیه را در دو سطح کارشناسی و مدیریتی در چارچوب ساختارهایی که توسط دبیرخانه اکو پیشنهاد شده است ، پیگیری کنند.
موضوع تأسیس بازار برق منطقه ای اکو توسط نمایندگان ایران در سومین اجلاس کارشناسان انرژی اکو که در ژوئن سال 2015 در تهران برگزار شد ، بررسی گردید و در بین برنامه های اکو قرار گرفت.
در ماه مه 2016 ، دومین نشست دوجانبه بین ایران و ترکیه با حضور دبیرخانه اکو در شیراز برگزار شد. در پایان این جلسه توافق شد که دبیرخانه اکو تا پایان ژوئن سال 2016 نظرات هر دو کشور را در مورد معیارها ، مشخصات و روش انتخاب سه مشاور (یک مشاور ایرانی ، یک مشاور ترک و یک مشاور بین المللی) برای انجام مطالعات امکان سنجی هماهنگ کند. براساس نظرات بیان شده از سوی ایران و ترکیه ، دبیر کل اکو تصویب 50،000 دلار برای تأمین مالی بخشی از مطالعه را پذیرفت.
دبیرخانه اکو به دنبال مشارکت و تفاهم های بین المللی برای ارائه پشتیبانی فنی و مالی از پروژه اکو بوده و با این موضوع موافق است. اکو با همکاری انرژی چارتر(Energy Charter) در حاشیه بیست و سومین کنگره جهانی انرژی در استانبول (2016) میزبان یک میزگرد بحث در مورد بازار برق اکو بوده است.