در یکی دو دهه اخیر صنعت برق در اکثر کشورهای دنیا دستخوش تغییرات اساسی و بنیادینی گردیده است که از آن تحت عناوین مختلفی همچون مقررات زدایی، تجدید ساختار، تجدید قوانین و ... یاد میشود. بازار برق ایران با ابلاغ آیین نامه "تعیین روش، نرخ و شرایط خرید و فروش برق در شبکه برق کشور" توسط وزیر محترم نیرو در تاریخ 82/8/1 راه اندازی گردید. از مهمترین دلایل و انگیزه های تجدید ساختار و راه اندازی بازار برق در ایران می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- ایجاد فضای رقابتی در بخشهای تولید و توزیع برق
- تامین منابع مورد نیاز از طریق حضور بخش غیر دولتی در سرمایه گذاری
- افزایش بهره وری اقتصادی
- شفافیت هزینه ها در بخشهای تولید، انتقال و توزیع
ساختار بازار برق ایران مدل آژانس خرید می باشد، که لازم است کلیه خریداران و فروشندگان در بازار برق حضور داشته باشند. از بارزترین مشخصه های بازار برق ایران می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مدل بازار در بازار برق ایران بازار روز قبل می باشد.
- مدل حراج در بازار برق ایران حراج یکطرفه می باشد.
- پرداخت به فروشندگان برمبنای روش پرداخت بر مبنای پیشنهاد می باشد.
- بازار برق ایران بازار عمده فروشی می باشد.
- نرخ خرید از بازار برق ایران به شکل یکنواخت و بر اساس قیمت تسویه بازار می باشد.
- پرداخت بابت خدمات انتقال بر مبنای آمادگی و انرژی عبوری می باشد.
شرکت مدیریت شبکه برق ایران در پاییز 1383 کار خود را آغاز کرد و این نقطه عطفی در اصلاحات صنعت برق و شبکه ملی به شمار میرود. این شرکت هر دو وظیفه بهره برداری از سیستم قدرت و بهره برداری از بازار برق را عهده دار می باشد. مدیریت بازار برق ایران بر عهده معاونت بازار برق این شرکت می باشد. در شکل زیر خلاصه ای از مهمترین اقدامات و تحولات بازار برق ایران از سال 1383 به بعد مشاهده می گردد :